W aptekach można kupić wiele różnego rodzaju preparatów medycznych. W przypadku aptek internetowych pacjenci mogą kupować jednak wyłącznie leki i wyroby medyczne, które są dostępne bez recepty. W naszym dzisiejszym wpisie na blogu dokładniej tłumaczymy, od czego jest zależne to, czy dany lek może być bez problemu sprzedany każdemu pacjentowi, czy do jego kupienia niezbędne jest posiadanie recepty.
Rodzaje dostępnych w aptekach produktów leczniczych
Obecnie istnieje aż 5 oddzielnych kategorii produktów leczniczych, które różnią się między sobą dostępnością. Każdy pacjent może kupić w aptece lub w aptece internetowej leki „OTC”, czyli leki dostępne bez recepty. Inne rodzaje produktów leczniczych nie są już jednak tak samo łatwo dostępne.
Leki dostępne wyłącznie na receptę, czyli wydawane z przepisu lekarza, mają oznaczenie „Rp” lub „Rx”. To jednak nie są jedyne skróty, którymi opisywane są leki dostępne wyłącznie z przepisu lekarza. Innymi rodzajami są:
- leki „Rpz”, czyli preparaty, które stosuje się wyłącznie w terapii chorób lub stanów klinicznych, zdiagnozowanych w warunkach szpitalnych lub w ośrodkach z odpowiednim zapleczem diagnostycznym,
- leki „Rpw”, czyli leki na receptę, które w składzie zawierają określone w oddzielnych przepisach środki odurzające,
- leki „Lz”, czyli produkty lecznicze, które są stosowane wyłącznie lecznictwie zamkniętym.
Kto decyduje o statusie dostępności leków?
Przydzielenie produktów leczniczych do danych kategorii dostępności odbywa się na podstawie stworzonych kryteriów przypisywania leków. Są w nich określone m.in. forma farmaceutyczna danych produktów leczniczych, siła działania, czyli ilość znajdujących się w nich substancji czynnych, a także prawdopodobieństwo powstania w wyniku ich stosowania jakichś skutków ubocznych. Decyzja o tym, że dany produkt leczniczy jest dostępny dla pacjentów jedynie na podstawie przepisanej przez lekarza recepty zostaje podjęta wówczas, gdy dany lek może stanowić realne zagrożenia dla zdrowia lub życia pacjenta, nawet jeżeli jest prawidłowo stosowany, ale bez opieki lekarskiej.
Status leku dostępnego na receptę automatycznie dostają też wszystkie leki, które podaje się pozajelitowo, czyli do przyjęcia których konieczne jest np. wykonanie zastrzyku. Tylko na receptę sprzedawane są również wszystkie leki, w których składzie znajdują się substancje, będące cały czas w trakcie badań klinicznych i cały czas nie do końca wiadomo, jakie jest ich dokładne działanie lecznicze oraz ewentualne skutki uboczne.
Jakie jest znaczenie przypisanej kategorii dostępności produktów leczniczych?
Na podstawie wskazanych wyżej kryteriów przydzielania danych produktów leczniczych do konkretnych kategorii dostępności, łatwo jest stwierdzić, że kryteria te mają na celu zapobiegnięcie powstania w wyniku ich stosowania, bez konsultacji z lekarzem, problemów zdrowotnych. Fakt, że nie wszystkie znajdujące się w aptekach preparaty i środki lecznicze mają status leków bez recepty, czyli OTC, jest więc związany przede wszystkim z bezpieczeństwem pacjentów.
Dostępność niektórych grup leków bez recepty mogłaby być z resztą groźna nie tylko dla zdrowia i życia pacjentów. Mogłaby też prowadzić do zwiększającej się lekoodporności oraz do uzależnień.
